زخم مزمن وعلل بروز زخم مزمن

 

زخم مزمن وعلل بروز زخم مزمن

تنظیم کننده رضاپوردست گردان میکروبیولوژیست 

 

مطالب موجود در این دانشنامه

 

مقدمه

آترواسکلروزیس

بیماری رینود

واریس

استئومیلیت

دیابت

ملانوما

لوسمی

تابس دورسالیس

نوروپاتی

کم خونی داسی شکل

  

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

زخم مزمن به زخمی گفته می‌شود که پس از سه ماه خود به خود بهبود نیابد، گفت: دیابت، بیماری‌های عروقی، داروها و نوع تغذیه از علل عمده بروز زخم مزمن است

براساس آمار جهانی ۶۰۰تا ۷۰۰هزار نفر در جهان مبتلا به زخم مزمن هستند که این مساله بار ناتوانی برای شخص  و خانواده به همراه دارد.

همچنین توان مالی خانواده بیمار را با چالش مواجه می‌سازد.

در آمریکا سالانه ۲میلیارد دلار هزینه درمان زخم مزمن می‌شود که در این ارتباط آماری در ایران نداریم ولی براورد می‌شود زخم مزمن هزار میلیارد تومان بار مالی در کشور داشته باشد.

زخم های مزمن می تواند دردناک باشد و معمولا شب ها به شدت درد افزوده می شود. در صورت درمان نشدن، درد شدت می یابد و زخم بدبو می شود و بافت آن منطقه حالت له شدگی پیدا می کند.

درمان زخم هایی که در آنها اعصاب انتهایی بدن گرفتار می شود مانند زخم پای دیابتی و جذام یا زخم های بدن بیماری که دچار کاهش ایمنی بدن، کم خونی مزمن، ایدز و استرس های عصبی است یا در کسانی که داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند، مشکل تر است.

بلافاصله باید زخم را با مواد ضدعفونی آب اکسیژنه، بتادین و… شست و بافت های مرده یا اجسام خارجی احتمالی را بویژه در زخم ناشی از تصادف ها خارج و سپس زخم را با مواد خشک کننده و آنتی بیوتیک های موضعی پانسمان کرد.

 البته این پانسمان هم هر روز باید تعویض شود. باید مراقب باشیم جریان خون در محل زخم وجود داشته باشد.

 مثلا بیمار دچار زخم بستر را مدام باید جابه جا کرد تا مدت طولانی به محل زخم فشار نیاید و امکان ترمیم زخم فراهم شود.

مهم ترین دلیل ایجاد زخم صدمه دیدن جریان گردش خون است، بویژه زخم های مزمن، جریان گردش خون کمی دارد.

 

 

از علل دیگر زخم ها عفونت های باکتریایی، ویروسی، قارچی یا سرطان هاست.

 زخم وریدی هم به دلیل جریان ناکافی خون ایجاد می شود که در سالمندان شایع است.

علاوه بر این، در بسیاری از بیماری های پوستی نیز زخم یکی از نشانه های بیماری است.

 

 

 

 

 

  

 

 

 

آترواسکلروزیس

آترواسکلروز از علل بروز زخم مزمن است.

 

هنگامي که رسوبات چربي و ساير مواد در سرخرگ‌هاي بدن شما تجمع يابد، موجب تنگي آنها مي‌شود و عبور جريان خون دشوار مي‌گردد که به اين حالت "تصلب شريان" يا همان "آترواسکلروز" مي‌گويند.

اين وضعيت به انسداد عروق خوني قلب (سرخرگ‌ها) و در نتيجه بروز حمله قلبي يا درد قفسه سينه منجر مي‌شود

وقتي ديواره داخلي يک سرخرگ آسيب ببيند، يک نوع از سلول‌هاي خوني به نام پلاکت‌ در محل‌ صدمه ديده، گرد هم مي‌آيند. رسوبات چربي نيز در اين نقاط جمع مي‌شوند

در ابتدا رسوبات فقط شامل هزارها سلول‌ حاوي چربي است، اما با پيشرفت اين فرآيند، پلاکت ها به لايه‌هاي عميق‌تر ديواره سرخرگ حمله کرده و موجب ايجاد زخم و رسوب پلاک مي‌شوند.

مشخصه اصلي تصلب شريان، تجمع مقادير زياد رسوب چربي (پلاک) است

پلاک در ديواره سرخرگ

مهم ترين خطر اين رسوبات، تنگ شدن مجراي سرخرگي است که خون در آن جريان مي‌يابد.

 وقتي اين حالت روي مي‌دهد بافت‌هاي بدن که از طريق سرخرگ مبتلا، تغذيه مي‌شوند، به مقدار کافي خون دريافت نمي‌کنند، به خصوص حين ورزش که اين نياز افزايش مي‌يابد

اين احتمال نيز وجود دارد که قطعه‌اي از رسوبات چربي از جدار رگ کنده شده و با جريان خون حرکت کرده و در مکاني دورتر يک سرخرگ را مسدود کند. به اين حالت آمبولي سرخرگي مي‌گويند

آترواسکلروز نوع ديگري از آرتريواسکلروز

 (arteriosclerosis)

 است، اما هر دو واژه اغلب به جاي هم استفاده مي‌شوند. واژه آرتريواسکلروز به سخت شدن سرخرگ اشاره دارد.

بدن شما قادر است تا حدي خود را در برابر خطر باريک‌شدن سرخرگ محافظت کند که اين کار را از طريق توليد تدريجي ارتباطات جديد سرخرگي که خون را از اطراف ناحيه تنگ شده منحرف مي‌کنند، انجام مي‌دهد.

 به اين حالت گردش جانبي يا موازي مي‌گويند

تشکيل لخته در پا

در صورت ابتلا به مقادير قابل توجه آترواسکلروز در يک بخش از بدن، احتمال وجود درجاتي از اين بيماري در ديگر قسمت‌هاي بدن نيز وجود دارد.

به عنوان مثال فردي که در اندام‌هاي تحتاني خود، گردش خون سرخرگي ضعيف دارد، به دليل وجود تنگي مشابه در سرخرگ‌هاي کرونر نسبت به آنژين يا حمله قلبي مستعدتر است

در درمان اين بيماري از شيوه‌هاي خاصي به منظور باز کردن نواحي باريک شده در سرخرگ و يا از عمل جراحي به منظور عبور ميان‌بُر از روي پلاک‌ها استفاده مي‌شود.

همراه با آن اقداماتي براي کنترل تجمع پلاک‌ها در آينده انجام مي‌شود. اين اقدامات شامل نکات تغذيه‌اي و احتمالا مصرف داروست

 

 

 

References

Peripheral vascular disease, Australian Institute of Health and Welfare. More information here.

Peripheral vascular disease in Australia, 2007, Diabetes Ambulatory Care Centre, Royal Prince Alfred Hospital, Sydney. More information here.

Peripheral arterial disease, 2006, University of Illinois Medical Centre Health Library USA. More information here.

Peripheral vascular disease, Emedicine USA. More information here.

 

 

 

بیماری رینود

بیماری رینود از اختلالات زمینه ساز زخم مزمن است

 

بیماری رینود شرایطی است که طی آن قسمت‌هایی از بدن مانند انگشتان دست و پا، نوک بینی و گوش‌ها بی‌حس و سرد می‌شوند. در رینود عروق خونی انگشتان دست و پا، بینی و گوش درگیر می‌شوند

استرس و سرما از جمله عوامل مستعد کننده بیماری هستند. این بیماری میان زنان شایع‌تر است

اگر چه می‌توان این مشکل را کاهش داد، اما درمان آن با توجه به شدت و شرایط متفاوت است

 

نشانه‌های بیماری

رینود چیزی بیش از احساس سرما در دست و پاست و با سرمازدگی نیز تفاوت دارد. علائم آن نیز با توجه به شرایط بیماری، شدت و مدت زمان آن متفاوت است.

 اما علائمی شایع در این بیماری وجود دارند از جمله سردی انگشتان دست و پا، تغییر رنگ پوست در واکنش به سرما یا استرس، احساس سوزش و کرختی به دنبال گرم کردن یا از بین رفتن استرس.

هنگامی که با این مشکل روبه‌رو می‌شوید، نواحی درگیر ابتدا سفید می‌شوند. سپس کبود شده و احساس کرختی و سرما می‌کنند. البته این حالات و شرایط برای همه افراد یکسان نبوده و لازم نیست همه به یک صورت این مشکل را تجربه کنند

گاهی اوقات با شروع مشکل، تنها یک یا دو انگشت درگیر می‌شود و لزوما نیز همیشه به یک حالت بروز نمی‌کند.

 اگرچه رینود اغلب، انگشتان دست و پا را درگیر می‌کند، اما سایر اندام‌ها مانند بینی، لب و گوش‌ها هم ممکن است درگیر شوند. البته لازم به یادآوری است، حمله رینود ممکن است کمتر از یک دقیقه طول بکشد یا ساعت‌ها ادامه پیدا کند.

 

 

افرادی نیز رینود را همراه با دیگر بیماری‌ها تجربه خواهند کرد و به همین دلیل نشانه‌هایی مرتبط با بیماری زمینه‌ای نیز خواهند داشت

در حقیقت پزشکان رینود را به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌کنند. در رینود ثانویه سایر بیماری‌ها زمینه‌ساز بروز این اختلال هستند

 

علل بروز رینود

پزشکان به درستی علت حملات رینود را نمی‌دانند، اما به نظر می‌رسد رگ‌های خونی دست و پا در برابر هوای سرد یا استرس واکنش نشان دهند

عواملی وجود دارند که احتمال بروز رینود اولیه را افزایش می‌دهند از جمله

‌ جنسیت: رینود زنان را بیش از مردان درگیر می‌کند

‌ سن: اگرچه در هر سنی ممکن است این شرایط به وجود آید، اما رینود در سنین بین 15 تا 30 سال بیشتر پیش می‌آید

محل زندگی: افرادی که در مکان‌های سرد زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض این شرایط خواهند بود

سابقه خانوادگی: حدود یک سوم افرادی که رینود را تجربه می‌کنند، یکی از اعضای درجه یک خانواده‌شان هم به این مشکل مبتلاست

عواملی هم سبب بروز رینود ثانویه خواهد بود

‌ بیماری‌هایی خاص: ممکن است سبب بروز مشکل شود

مشاغل خاص: به عنوان مثال کارهایی که ضربات تکراری و دائمی دارند

‌ قرار گرفتن در معرض موادی خاص: سیگار کشیدن و استفاده از داروهایی که رگ‌های خونی را تحت تاثیر قرار می‌دهند نیز ممکن است خطر ابتلا به رینود را افزایش ‌دهند

 

شیوه زندگی برای کاهش مشکلات

با به کارگیری شیوه‌هایی ساده می‌توانیم حملات رینود را کاهش دهیم و احساس بهتری داشته باشیم؛ به عنوان مثال ترک سیگار، ورزش منظم، کنترل استرس، محافظت از دست‌ها و پاها و کاهش عوامل ایجاد خطر از جمله این موارد هستند

 

اولین و مهم‌ترین اقدامی که در این موقعیت باید انجام شود گرم نگه داشتن دست، پا یا هر عضو درگیری است، بنابراین به محیطی گرم‌تر بروید و دستان خود را زیر بغل تان بگذارید تا گرم شوند.

 انگشتان دست و پای خود را تکان دهید. آب ولرم – نه داغ – روی انگشتان خود بریزید و آن ها را ماساژ دهید

اگر شرایطی استرس آفرین موجب بروز این مشکل شده، بهتر است با ترک محیط و آرام کردن خود، مشکل را بهبود بخشید

 

پیشگیری

رینود پدیده‌ای است که می‌توانید جلوی آن را بگیرید

زمانی که بیرون از خانه و در محیط باز هستید، لباس گرم و مناسب بپوشید

در فصل زمستان استفاده از شال، دستکش، جوراب، کلاه و چکمه را فراموش نکنید

داخل خانه و در فضای بسته هم مراقب باشید؛ به عنوان مثال، هنگامی که از داخل یخچال یا فریزر مواد غذایی را خارج می‌کنید، بهتر است از دستکش استفاده کنید

در نهایت اگر امکانش را دارید، برای زندگی به مکانی با آب و هوای معتدل ‌تر بروید

 

 

 

 

 

 

References

Questions and answers about Raynaud’s phenomenon, National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases, USA. More information here.

Raynaud’s phenomenon, Medline Plus, National Institutes of Health, USA. More information here.

Raynaud’s disease, Mayo Clinic, USA. More information here.

Raynaud’s phenomenon, Arthritis Research UK. More information here.

 

 

 

 

واریس

واریس از علل زخم مزمن است

 

وریدهای واریسی، وریدهایی بزرگ شده و درهم پیچیده در نزدیکی سطح پوست هستند.

واریس بیشتر در پاها و مچ پا شایع است. معمولا واریس اختلالی جدی ای به شمار نمی رود اما در پاره ای مواقع می تواند منجر به مشکلات جدیتری شود.

 

علل واریس

واریس به علت ضعیف بودن دریچه ها و رگ ها در پاها به وجود می آید.

 به طور معمول، دریچه های رگ ها یک طرفه بوده و باعث حرکت خون به سمت بالا و به طرف قلب می شوند.

زمانی که این دریچه ها به درستی کار نکنند خون در پاها جمع شده و به رگ ها فشار وارد می کند.

 در این حالت رگ ها ضعیف، بزرگ و در هم پیچیده می شوند

 

ورید های واریسی اغلب ارثی هستند. بالا رفتن سن نیز در افزایش خطر ابتلا به واریس تاثیرگذار است

 

اضافه وزن، بارداری و یا شغل هایی که فرد مجبور است مدت زمان زیادی را سر پا بایستد موجب افزایش فشار بیشتر به ورید های پا می شوند.

 این حالت می تواند به واریسی شدن وریدها منجر شود

 

علائم واریس چه چیزهایی هستند

ورید های واریسی در زیر پوست به صورت آبی تیره، ورم کرده و در هم پیچیده قابل مشاهده هستند.

 برخی از افراد هیچ علائم خاصی را از خود بروز نمی دهند. علائم واریس خفیف عبارتند از

 

سنگینی، سوزش، درد و یا خستگی در پاها. در صورتی که برای مدت زمان زیادی بنشینید و یا سر پا بایستید، ممکن است این علائم بدتر شوند

ورم در پاها و مچ پا

احساس خارش بر روی پوست روی ورید های واریسی

 

علائم واریس های جدیتر عبارتند از

ورم پاها

ورم و درد در ساق پاها زمانی که شما برای مدت زمان طولانی می نشینید و یا می ایستید

تغییراتی در پوست از جمله

تغییر رنگ پوست

خشکی و نازک شدن پوست

التهاب

پوسته پوسته شدن پوست

زخم های باز

ممکن است با کوچکترین آسیبی دچار خونریزی شوید

واریس یک مشکل شایع است و اغلب مشکلی جدی به حساب نمی آید اما در برخی موارد، واریس می تواند نشانه ای از انسداد در

رگ های عمیق تر باشد که به آن ترومبوز ورید های عمقی

گفته می شود. (deep vein thrombosis)

 

 اگر شما با این مشکل مواجه شوید باید حتما تحت درمان قرار بگیرید

 

تشخیص واریس چگونه است

پزشک ساق و مچ پای شما را معاینه می کند. وریدهای واریسی را می توان به راحتی دید، مخصوصا اگر فرد ایستاده باشد. پزشک پاهای شما را برای مشاهده مواردی مانند ورم، تغییر رنگ پوست، زخم ها و یا سایر اختلالات پوستی معاینه می کند

اگر شما نشانه هایی از مشکلات وریدهای عمقی تر داشته باشید و یا اگر پزشک بخواهد برای واریس شما برنامه درمانی تعیین کند، ممکن است لازم باشد چند آزمایش دیگر نیز انجام دهید

 

درمان واریس چگونه است

شاید تنها چیزی که شما برای رهایی از علائم واریس و پیشگیری از بدتر شدن آن نیاز داشته باشید یک سری نکات و روش های درمان خانگی باشد. موارد زیر را به یاد داشته باشید و انجام دهید

جوراب های مخصوص واریس بپوشید

پاهای خود را هر چند وقت یکبار بالاتر از سطح قلب نگه دارید

از نشستن و یا ایستادن های طولانی مدت بپرهیزید

ورزش کنید

 

 

References

Lim AC, 2009, ‘Sclerotherapy’, Medical Observer Australia. More information here.

Varicose veins and spider veins fact sheet, Office on Women’s Health, US Department of Health and Human Services. More information here.

 

 

 

 

استئومیلیت

استئومیلیت از علل بروز زخم مزمن است.

 

استئومیلیت، عفونت استخوان و مغز استخوان است. در این بیماری هر یک از استخوان‌های بدن ممکن است درگیر شود.

در کودکان استخوان‌هایی که معمولاً درگیر می‌شوند عبارتند از استخوان ران، درشت نی، استخوان بازو یا ساعد.

 در بزرگسالان استخوان‌های لگن و ستون فقرات معمولاً درگیر می‌شوند

عفونت استخوان (استئومیلیت)

این بیماری در هر دو جنس و همه سنین دیده می‌شود، ولی در کودکان در دوره رشد سریع (5 تا 14 سالگی)، به خصوص در جنس مذکر شایع‌تر است

 

علایم شایع

تب گاهی تنها علامت بیماری است

درد، تورم، قرمزی، گرمی و احساس درد با لمس استخوان مبتلا، به خصوص هنگام حرکت دادن مفصل مجاور آن. مفاصل مجاور ناحیه مبتلا نیز ممکن است دچار قرمزی، گرمی و تورم شوند

در کودکانی که هنوز قادر به حرف زدن نیستند، وجود درد ممکن است خود را به صورت امتناع از حرکت دادن اندام فوقانی یا تحتانی، خودداری از راه رفتن، لنگیدن هنگام راه رفتن یا جیغ زدن هنگام لمس یا حرکت دادن عضو مبتلا، نشان دهد

خروج چرک از طریق آبسه پوستی، بدون تب یا درد شدید (تنها در موارد استئومیلیت مزمن)

احساس ناخوشی عمومی

 

علل

علت این بیماری اغلب عفونت استافیلوکوکی (نوعی باکتری) است، ولی سایر باکتری‌ها نیز می‌توانند عامل آن باشند

باکتری ممکن است از راه‌های زیر و از طریق جریان خون به سمت استخوان گسترش یابد

شکستگی پا یا سایر صدمات بدنی

کورک، کفگیرک یا هر گونه ضایعه پوستی

عفونت گوش میانی

) پنومونی (ذات الریه

 

عوامل تشدید کننده بیماری

بیماری‌های تضعیف کننده مقاومت بدن

رشد سریع در طی کودکی

دیابت شیرین

) کاشتن وسایل ارتوپدی (مثل زانوی مصنوعی

مصرف وریدی داروها

 

تشخیص

بررسی‌های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون، کشت خون برای شناسایی باکتری، اسکن رادیونوکلئید استخوان، سی تی اسکن یا ام آر آی استخوان باشد

 

رادیوگرافی استخوان، اغلب تغییرات استخوانی را تا 2 الی 3 هفته پس از شروع عفونت نشان نمی‌دهد

استاندارد طلایی تشخیص، بیوپسی استخوان و جداسازی میکروارگانیسم از محیط کشت و وجود سلول‌های التهابی و تخریب کننده استخوان در بررسی بافت شناسی است، اما معمولاً تشخیص استئومیلیت بر اساس یافته‌های بالینی همراه با نتایج حاصل از

مطالعات تصویری و تست‌های آزمایشگاهی مانند شمارش گلبول‌های سفید خون، سرعت رسوب اریتروسیت ها

(ESR)

و پروتئین واکنش دهنده C (CRP)

 صورت می‌گیرد

 

پیشگیری

اقدام فوری برای درمان هر گونه عفونت باکتریایی جهت پیشگیری از گسترش آن به استخوان‌ها یا سایر نواحی بدن لازم است

 

عوارض احتمالی

* آبسه از طریق پوست سر باز می کند که تا هنگام التیام استخوان درگیر، بهبود نمی‌یابد

سفتی دایمی در مفصل مجاور (به ندرت)

شکستگی استخوانی

شل شدن وسیله ارتوپدی کاشته شده در بدن

در صورت انسداد جریان خون عضو یا قانقاریا، ممکن است قطع عضو مبتلا لازم باشد

 

 

درمان

این بیماری معمولا با درمان فوری و شدید قابل علاج است. اهداف درمانی استئومیلیت حاد و مزمن، شامل رفع عفونت و جلوگیری از عود آن هستند.

میزان بهبودی در استئومیلیت حاد بیشتر از نوع مزمن است. بنابراین در استئومیلیت مزمن هدف درمانی در اغلب بیماران جلوگیری از عوارضی مانند قطع عضو است

 درمان استئومیلیت، وابسته به میزان نکروز استخوانی است.

در استئومیلیت حاد همراه با تخریب اندک استخوان، یک دوره طولانی درمان ضد میکروبی، عفونت را به طور موثر درمان می‌کند، در حالی که در استئومیلیت مزمن معمولاً به مداخلات جراحی نیاز است

درمان ضد میکروبی اولیه باید بر اساس عوامل خطر ساز در بیمار و راه ایجاد عفونت، تمام عوامل بیماری‌زای احتمالی را هدف قرار دهد. به هر حال، درمان باید بر اساس اطلاعات حاصل از محیط کشت و حساسیت میکروبی اصلاح شود.

کل دوره درمان ضد میکروبی معمولاً 4 تا 6 هفته است. درمان اغلب به صورت وریدی و به مدت 1 تا 2 هفته آغاز و در ادامه به صورت خوراکی دنبال می‌شود

 

داروها

تجویز مقدار بالای آنتی بیوتیک ها.

 با وجود آنتی بیوتیک های قوی جدید، تجویز وریدی آنتی بیوتیک ها که سابقاً یک ضرورت بود ممکن است دیگر لازم نباشد. تجویز آنتی بیوتیک چه به صورت خوراکی و چه وریدی ممکن است 8 تا 10 هفته لازم باشد

مسکن‌ها

مسهل‌ها، در صورت بروز یبوست در طی دوره طولانی استراحت در بستر

 

کارهایی که باید انجام داد

عضو مبتلا را در سطح بدن نگه داشته یا با قرار دادن بالش زیر آن مختصری بالا نگه داشته و آن را بی حرکت کنید. از آویزان نگه داشتن عضو مبتلا خودداری کنید

سایر نواحی غیرمبتلای بدن را فعال نگه دارید تا از بروز زخم‌های فشاری در طی دوره طولانی استراحت در بستر پیشگیری شود

بستری شدن در بیمارستان برای جراحی جهت برداشت قسمت درگیر استخوان و یا برای تجویز مقدار بالای آنتی بیوتیک ها

(گاهی به صورت وریدی) ممکن است ضرورت یابد

ممکن است لازم باشد وسایل ارتوپدی قبلاً کاشته شده (نظیر زانوی مصنوعی) خارج گردد

(گاهی همزمان با این عمل، تعویض وسیله قبلی با وسیله جدید قابل انجام است)

تا 2 الی 3 هفته پس از برطرف شدن علایم در بستر استراحت کنید. پس از آن فعالیت خود را به تدریج از سر بگیرید

 

 

 

 

References

'Osteomyelitis' [online], in The Merck Manual of Diagnosis and Therapy, eds R. Berkow, M. Beers, A. Fletcher & R. Bogin. Merck & Co. Inc., Whitehouse Station, NJ, USA.More information here.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

دیابت

دیابت از علل زخم مزمن است

 

دیابت بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته و… را در بدن به انرژی تبدیل می نماید.

 تاکنون علت بروز این بیماری کشف نشده است ولی گمان می رود که زمینه مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد.

 

 پزشک متخصص می تواند با آزمایش قند خون ناشتا

(FBS)

 و یا قند خون دو ساعته (OGTT(

 که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین می باشند،تعیین کند که آیا شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و یا به طور کامل به دیابت مبتلا گشته اید.

 در صورتی که آزمایش قند خون ناشتا ی شما، عددی بین ۱۰۰تا ۱۲۵باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم ۱۲۶یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است.

در آزمایش قند خون دو ساعته، ابتدا به صورت ناشتا و سپس دو ساعت بعد از نوشیدن ۷۵گرم پودر گلوکز، میزان گلوکز موجود در خون شما اندازه گیری می شود.

چنانچه نتیجه این آزمایش عددی بین ۱۴۰تا ۱۹۹باشد، بیانگر دیابت پنهان و اگر ۲۰۰یا بیشتر از آن باشد، ابتلایتان به دیابت را نشان می دهد

 

انواع دیابت

 

دیابت نوع۱: در این دسته از مبتلایان، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می شود، در نتیجه قند موجود نمی تواند وارد سلولها شده و انرژی بدن را تامین نماید و همین مسئله افزایش شدید قند خون را سبب می شود.

حدود ۵%تا ۱۰%کل دیابتی ها، مبتلایان نوع ۱تشکیل می دهند

 

دیابت نوع ۲: در این دسته از مبتلایان، بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود در این حالت انسولین ترشح شده تاثیری برروی جذب قند ندارد و یا ترشح آن به میزان کافی صورت نمی گیرد.

 

دیابت حاملگی: حدود ۴%از کل بانوان در طول زمان بارداری موقتاً به این نوع دیابت مبتلا می شوند

 

پنج پایه کنترل دیابت

        آموزش

        تغذیه

        ورزش

        داروها

        اندازه گیری شخصی قند خون

آموزش

 

امروزه دیگر شکی باقی نمانده است که افراد دیابتی تنها در صورتی موفق به کنترل دیابت خود خواهند شد که در مورد اصول پایۀ درمان دیابت که در ادامه خواهند آمد، آموزش های لازم را دیده باشند.

 در واقع آموزش را می توان به طور قطع به عنوان مهم ترین پایۀ درمان دیابت به حساب آورد

 

مطابق استاندارد فدراسیون بین المللی دیابت

(IDF)

 هر فرد دیابتی باید در سال ۱۵ساعت آموزش ببیند.

ناگفته نماند که آموزش

 حتی در حد ۱ساعت هم تاثیر چشمگیری در شما خواهد داشت

شرکت در کلاس های آموزشی دیابت، برای شما کلیه شرایط را فراهم می سازد. به شما فلسفه دیابت را یاد می دهد. به شما اصول تغذیه صحیح را می آموزد.

 به شما یاد می دهد که چگونه می توان با داشتن یک رژیم نسبتا آزاد، قند را کنترل نمود. به شما انگیزه می دهد که ورزش کنید. شما را توانمند می سازد که گام بردارید و موفق شوید

اگر خودتان دیابت دارید، مطمئن باشید که بعد از شرکت در این کلاسها، انسان دیگری خواهید شد. اگر پدر و یا مادرتان دیابت دارند، مطمئن باشید، پس از شرکت در کلاس هم از جهت روحی و هم از جهت جسمی بهبود خواهند یافت

 

 

 

 

 

تغذیه

شاید بیشترین نگرانی و سؤال افراد دیابتی مربوط به نوع تغذیۀ آنها باشد.

تغذیۀ صحیح نه تنها به کنترل بهتر قند خون (مخصوصا قند خون ۲ساعت بعد از غذا)  بلکه به کم کردن وزن یا حفظ وزن طبیعی و نیز کنترل چربی و فشار خون کمک قابل توجهی می کند.

 نکتۀ قابل توجه این است که تغذیۀ صحیح هم برای پیشگیری و هم کنترل دیابت مؤثر می باشد

 

ورزش

کمترین اثر مثبت ورزش در افراد دیابتی کاهش قند خون در کوتاه مدت است. ولی ورزش اثرات بسیار مفید دیگری نیز دارد از جمله کاهش مقاومت بدن به انسولین که در نتیجه آن عملکرد انسولین در بدن و قند خون در دراز مدت نیز بسیار بهتر کنترل می شوند. ورزش (مخصوصا ورزش های هوازی) همچنین باعث تقویت دستگاه قلب و گردش خون می گردد که در افراد دیابتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ورزش نیز همانند تغذیه در پیشگیری از دیابت بسیار تأثیر دارد.

 

داروها

داروها در جای خود اهمیت بسیار زیادی در درمان دیابت دارند ولی نباید فراموش کرد که درمان های غیر دارویی از جمله ورزش و رژیم غذایی نیز باید همزمان با مصرف داروها انجام شوند تا درمان به شکل مطلوب تری صورت پذیرد.

 داروهای تجویز شده می تواند شامل قرص یا انسولین باشد. در دیابت نوع ۱، از همان ابتدای تشخیص، انسولین تجویز می شود ولی در دیابت نوع ۲کنترل قند عموما با قرص شروع می شود که این داروها با افزایش دادن ترشح انسولین از لوزالمعده و نیز کاهش مقاومت به انسولین به کنترل قند خون کمک می کنند.

ولی در نظر داشته باشید که یکی دیگر از پله های کنترل قند در افراد دیابت نوع ۲می تواند انسولین باشد. در این نوع دیابت هر چقدر انسولین زودتر شروع شود، از عوارض نا مطلوب دیابت می تواند جلوگیری کند.

 

اندازه گیری شخصی قند خون

اهمیت اندازه گیری قند خون با دستگاه در منزل را شاید بتوان به سرعت شمار ماشین تشبیه کرد.

 اگر ماشینی سرعت شمار نداشته باشد تنها باید با تکیه بر حس شخصی و تا حدی تجربه، رانندگی کرد که صد البته کاری بسیار خطرناک است.

 بدون اندازه گیری شخصی قند خون شما نمی توانید از اثر غذاها و یا ورزشهای مختلف بر روی قند خونتان با خبر شوید و به همین خاطر نوسانات قند خون در شما بیشتر خواهد بود.

این اندازه گیری به شرطی که با آموزش های لازم همراه شود نه تنها این نوسانات، بلکه معدل قند خون

آزمایش هموگلوبینA1C

  را نیز به طور چشمگیری کاهش خواهد داد

 

 

 

References

 

Diabetes and Your Health, Baker IDI Heart and Diabetes Institute. More information here.

Gestational diabetes, Diabetes Australia – Vic. More information here.

Pre-diabetes, Diabetes Australia – Vic. More information here.

Australian Health Survey: Biomedical results for chronic diseases, 2011-12, 2013, Australian Bureau of Statistics. More information here.

 

 

 

 

 

 

ملانوما

ملانوم از اختلالات زمینه ساز درد مزمن است

ملانوم ، جدی ترین نوع سرطان پوست می باشد که بارشد فزاینده سلول های رنگ ساز پوست مشخص می شود

ملانوم در شرایط پیشرفته ، توانایی انتشار به ارگانهای داخلی را داشته و می تواند منجر به مرگ شود اما در صورتیکه درمراحل اولیه تشخیص داده شود ، معمولا با موفقیت قابل درمان می باشد

 

علت ایجاد ملانوم

مهمترین عامل مستعد کننده ملانوم آفتاب می باشد .

در مناطق با تابش شدید آفتاب ،شیوع این بیماری بیشتر است و نیز در افرادی که در سنین 18-10 سالگی در معرض آفتاب شدید بوده اند نیز میزان این بیماری بالاتر می باشد .

باید بدانیم که همه ملانوم ها ناشی از آفتاب نبوده و فاکتورهای ژنتیک و نقایص سیستم ایمنی نیز در این امر دخیل می باشند

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ملانوم هستند

 

افراد باسابقه قبلی ملانوم دریک منطقه از بدن

افراد با تعداد خال های زیاد ، بزرگ و غیر عادی

افراد باسابقه ملانوم در خویشاوندان خونی نزدیک مثل والدین ، فرزندان ، خواهرو برادر

افراد با موهای قرمز ، بلوند و چشم های آبی یا سبز

افرادیکه در سنین 18-10 سالگی در معرض تابش زیاد آفتاب بوده اند

افراد با سابقه آفتاب سوختگی های متعدد

خال غیر عادی معمولا بزرگ تر از خال های نرمال می باشد ، تنوع رنگ داشته و در حاشیه ها نامنظم می باشد .

 این گونه خال ها معمولا در پشت و گاهی در ناحیه سینه ،شکم و یادر ناحیه پای خانم ها دیده می شوند .

 البته باید بدانیم که در هرقسمتی از بدن ، احتمال وجود این گونه خالها هست

وجود تعداد زیاد خالهای غیرعادی ، می تواند فرد را مستعد تشکیل ملانوم نماید

چهار نکته مهم در توجه به یک خال مشکوک به ملانوم وجود دارد

-غیر قرینگی : نیمه ای از ضایعه با نیمه دیگر آن قرینه نیست

-نامنظمی درحاشیه ضایعه : حاشیه خال مضرس ، محویا بریده بریده می باشد

-رنگ : رنگ یکنواخت نبوده و سایه روشنی از قهوه ای خاکستری و سیاه درخال موجود است

-اندازه : اندازه ملانوم معمولا بزرگتر از 6 میلی متر می باشد ، ولی در اندازه های کوچکتر نیز احتمال بروز ملانوم وجود دارد

نکته مهم

درصورت بروز هر تغییر در اندازه ، رنگ ،شکل و فرم یک خال یا درصورت ایجاد یک خال جدید یا هرگونه تغییر غیر طبیعی در پوست ، باید فورا بایک متخصص پوست مشورت نمود

درصورت تشخیص زود رس ملانوم و با درمان های جراحی بصورت برداشتن کامل ضایعه ، ملانوم قطعا قابل درمان می باشد . آنچه اهمیت دارد ،تشخیص زودرس ملانوم قبل از ضخیم شدن ضایعه درون پوست و پیشرفت به سمت اعضای دیگر می باشد

نکته مهم

معاینه پوست توسط خود شخص یکی از مهمترین روش های تشخیص زودرس ملانوم می باشد

بیمارانی که از ریسک فاکتورهای ذکرشده بالا از نظر استعداد به تشکیل ملانوم برخوردار هستند ، می بایست سالانه توسط یک متخصص پوست معاینه گردند .

 

همواره به یاد داشته باشیم که هرگونه تغییر مشکوک دریک خال مستلزم توجه و معاینه توسط متخصص می باشد

از آنجائیکه آفتاب یکی از مهمترین فاکتورهای مستعد کننده ملانوم می باشد توصیه مهم متخصصین پوست این است که

در ساعت 10 صبح تا 4 بعداز ظهر از مواجهه با آفتاب خودداری کنید

درصورتیکه سایه شما از قدشما کوتاه تر باشد ، به معنای شدت بالای نور آفتاب و ریسک بالای آفتاب سوختگی است

درمواجهه با آفتاب ، از لباس های پوشیده مثل کلاه لبه دار ، دستکش و لباس های با آستین بلند استفاده نمائید

از ضدآفتاب های با

SPF

  فاکتور حفاظتی  15 و بالاتر، نیم ساعت قبل از مواجهه با آفتاب ، در زمان فعالیت های خارج از منزل ودر محیط های باز استفاده نمائید

ضدآفتاب خودرا هر2 ساعت تجدید نمائید

توجه کنید که استفاده از ضدآفتاب به معنای مجوز مواجهه طولانی مدت با آفتاب شدید یا به معنای پرهیز از لباس های پوشیده نمی باشد

پیگیری پس از جراحی ملانوم

در بیمارانیکه ملانوم اولیه داشته وتحت عمل جراحی قرار گرفته اند وعلائمی از گسترش تومور فراتر از محل اولیه نداشته اند پیگیری با سه هدف صورت می گیرد

-عود موضعی در اسکار ملانوم برداشته شده

-لمس غده های لنفاوی درناژکننده به منظور کشف گسترش تومور به غده لنفاوی

-معاینه پوست سالم از جهت بروز ملانوم ثانویه

فاصله قابل قبول و مدت زمان پیگیری هر سه ماه یکبار طی 5-3 سال اول پس از جراحی است

بیمارانیکه فقط ملانوم درجا داشته اند پس از عمل جراحی ترخیص میشوند و دیگر نیازی به پیگیری پس از جراحی ندارند

 

 

 

References

Melanoma, 2015, Cancer Council Victoria. More information here.

Treating early melanoma, 2015, Cancer Council Victoria. More information here.

Cancer, 2013, Australian Institute of Health and Welfare, Canberra. More information here.

Thursfield V, Farrugia H, Karahalios E, Giles G 2012, Cancer Survival in Victoria 2012,

Cancer Council Victoria.More information here.

 

 

لوسمی

لوسمی از علل بروز زخم مزمن است

 

خون از مایع لزجی به نام پلاسما و یاخته های شناور آن که توسط مغز استخوان تولید می شود تشکیل شده است.

مغز استخوان ماده ای نرم و اسفنجی شکل است که داخل استخوانها یافت می شود.

این ماده حاوی یاخته ‌هایی است که یاخته‌ های مادر یا سلول پایه

(Stem cell)

نامیده می شود و وظیفه آنها تولید یاخته‌ های خونی است

سه نوع یاخته‌ خونی وجود دارد

گویچه ‌های سفید خون (گلبولهای سفید) که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند

گویچه‌های قرمز خون (گلبولهای قرمز خون) که اکسیژن را به بافتها حمل کرده و فرآورده های زائد را از اندامها و بافتها جمع آوری می کنند

 پلاکتها که وظیفه انعقاد خون و جلوگیری از خونریزی را بر عهده دارند

سرطان خون (لوسمی) نوعی بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون ساز بدن است که با تکثیر و تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می شود

لوسمی یا لوکمی leukemia

 ریشه در زبان لاتین به معنای "خون سفید" دارد و فرآیند تکثیر، خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند. اجتماع این یاخته های سرطانی در خارج از مغز استخوان، موجب تشکیل توده هایی در اندامهای حیاتی بدن نظیر مغز و یا بزرگ شدن غده های لنفاوی، طحال، کبد و ناهنجاری عملکرد اندامهای حیاتی بدن می شوند.لوسمی شایع ترین سرطان اطفال در جهان است

 

لوسمی براساس طیف، شدت و سرعت پیشرفت روند بیماری به دو دسته حاد

حادacute

مزمن (chronic)

 تعریف می شود

لوسمی حاد، رشد سریع همراه با تعداد زیادی گویچه‌ های سفید نارس است و مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار کوتاه است

لوسمی مزمن، رشد آهسته همراه با تعداد بیشتری یاخته های سرطانی بالغ تر است و مدت زمان طولانی تا بروز علائم بالینی آن دارد

لوسمی نیز با توجه به نوع یاخته موجود در بافت مغز استخوان که دچار تراریختی و سرطان شده است تعریف می شود و اشکال مختلفی از این نوع سرطان وجود دارد که هر کدام نشانه ها و عوارض خاص خود را دارند.

با توجه به طبقه بندی فوق، شایع ترین اشکال لوسمی بر اساس سرعت پیشرفت روند بیماری و نوع گویچه سفید خون که دچار تراریختگی و سرطان شده به چهار گروه تقسیم می شود که عبارتند از

لوسمی لنفوئیدی یا لنفو بلاستی حاد: لوسمی لنفو بلاستی حاد بیماریی است که در آن تعداد بسیار زیادی از گویچه های سفید خون که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و "لنفوسیت" نامیده می شوند و هنوز به طور کامل تکامل نیافته اند دچار اختلال شده و بطور فزاینده ای در خون محیطی

(blood peripheral)

 و مغز استخوان یافت می شوند.

علاوه بر این، تجمع این یاخته ها در بافتهای لنفاوی باعث بزرگ شدن این اندامها می شود.

ازدیاد لنفوسیتها نیر منجر به کاهش تعداد سایر یاخته‌های خونی مانند گویچه‌های قرمز و پلاکت ها شده و این عدم تعادل یاخته‌های خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون می شود.

 

مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش دامنه آن بسیار سریع و کوتاه است.

 لوسمی لنفوبلاستی حاد، شایع ترین نوع لوسمی در اطفال است که اغلب در کودکان بین سنین ۲ تا ۶ سال تظاهر می کند. گروه سنی دیگری که در مقابل این بیماری بیش از بقیه آسیب پذیر هستند، افراد بالای ۷۵ سال را تشکیل می دهند

لوسمی میلوئیدی حاد: تراریختگی یاخته های "میلوئید" گویچه های سفید خون است که فرآیند تکثیر و خونسازی و ایمنی طبیعی بدن را مختل می ‌کند.

این نوع سرطان دارای چندین زیرگونه و میانگین سن ابتلا به آن ۶۴ سال است. این نوع لوسمی در مقایسه با لوسمی لنفوسیتی حاد کمتر در کودکان دیده می شود اما کودکان مبتلا به سندرم دان

(Down Syndrome)

 در سه سال ابتدایی زندگی استعداد بیشتری برای ابتلا به آن دارند

لوسمی لنفوئیدی مزمن: شایع ترین نوع لوسمی بزرگسالان است. طیف رشد و پیشرفت این نوع لوسمی بسیار کند و آهسته است و اغلب در افراد سالمند تظاهر می کند.

میانگین سن بروز لوسمی لنفوئیدی مزمن ۶۰ سال است و ابتلا به آن در سنین پایین تر از ۳۰ سال بسیار غیر طبیعی و در کودکان بسیار نادر است.

این نوع لوسمی در مردان بالای ۵۰ سال شایع تر است و اغلب به طور تصادفی و هنگام معاینات و آزمایش معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام می دهند، تشخیص داده می ‌شود

لوسمی میلوئیدی مزمن: این نوع لوسمی یک بیماری اکتسابی ناشی از یک نوع ناهنجاری در کروموزوم ۲۲ یاخته ‌های مغز استخوان است.

لوسمی میلوئیدی مزمن در مردان بین سنین ۴۰ تا ۶۰ سال شایع تر است و افرادی که تحت تشعشعات یونیزه و یا تماس با بنزین و مشتقات آن قرار داشته اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند

برخی از انواع لوسمی، به طور تصادفی و هنگام آزمایش های معمولی خون که افراد برای تشخیص بیماری های دیگر انجام  

می دهند، تشخیص داده می ‌شود

) علائم هشدار دهنده سرطان خون (لوسمی

احساس ناخوشی عمومی

تظاهر لکه‌های دانه اناری زیرجلدی پوست (petechiae)

لخته یا منعقد نشدن خون در پی ایجاد زخم یا بریدگی

ضعف و خستگی مفرط

عفونتهای مکرر و عود آنها

دردهای استخوان و مفاصل

تنگی نفس در اثر فعالیت

تب و لرز و نشانه های شبه سرماخوردگی

رنگ‌ پریدگی پیشرونده

تورم و بزرگی حجم غده های لنفادی، طحال و کبد

احساس سیری و بی‌اشتهائی

کم خونی

خواب‌آلودگی

خونریزی مکرر بینی

تورم و خونریزی لثه ‌ها

ضعف و لاغری ممتد

علاوه بر نشانه های فوق ممکن است عوارضی در بیمار ظاهر شود که به اجتماع یاخته ها و سرایت سرطان به اندامهای دیگر بدن مربوط باشد.

در چنین مواردی بیمار از سردرد، حالت تهوع و استفراغ، کاهش سطح هوشیاری، تشنج، دید مضاعف، فلج اعصاب مغز، عدم‌‏ حفظ تعادل، تورم در ناحیه گردن و صورت شکایت می کند

سبب شناسی: سرطان زایی لوسمی

بیماری لوسمی یک فرآیند پویا است که توسط متغیرهای ناشناخته و مستقل متعددی موجب تغییرات مولکولی یاخته شده و منجر به تداخل در سیستم تکثیر یاخته های مغز استخوان می‌شود. عامل مستعد و پیشتاز در تظاهر لوسمی مانند هر سرطان دیگری به هم خوردن نظم تقسیم یاخته ‌ای است. تحقیقات آماری و بالینی روند بدخیمی بیماری لوسمی را به این عوامل ارتباط می دهند

جنس- لوسمی در مردان بیشتر تظاهر می کند

سابقه قبلی ابتلا به برخی از بیماری های خونی و یا سابقه قبلی به سرطان

عوامل ژنتیکی و استعداد میزبان: عوامل ژنتیکی از جمله نقایصی در کروموزوم‌ها و انتقال ژن معیوب

تشعشع- افرادی که در معرض تابش اشعه های یونیزه و یا هسته ای و سرطانزا قرار گرفته اند

اعتیاد به دخانیات

) آلاینده های موجود در هوای محیط زیست و محل کار- ( مواد یونیزه ، مواد صنعتی و شیمیایی سمی مانند بنزین ومشتقات آن

نارسایی مکانیسم ایمنی طبیعی بدن

سن- در میان بزرگسالان، استعداد ابتلا به لوسمی با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد. افراد بالای ۵۵سال باید بیشتر مراقب علائم هشدار دهنده این بیماری باشند

 

 

 

References

Leukaemias, Leukaemia Foundation, Australia. More information here.

Living with and after cancer, Macmillan Cancer Support. More information here.>

Cancer in Victoria, statistics and trends 2013, 2014 Cancer Council Victoria. More information here.

 

 

 

 

تابس دورسالیس

تابس دورسالیس از اختلالات عامل زخم مزمن است

 

تابس دورسالیس (Tabes dorsalis)

 بیماری است که در آن طناب نخاعی به طور تدریجی از بین می‌رود و اغلب به دلیل سیفلیس ایجاد می‌شود.

 این بیماری سبب استحاله ستون‌های پشتی طناب نخاعی و تنه‌های عصبی حسی همراه با تحلیل‌ رفتن و لاغری میشود. این بیماری را تصلب خلف نخاعی سیفیلیسی نیز مینامند

 

این نوع سیفیلیس عصبی، نادر بوده و اغلب با نشانه ها وعلائم حسی مشخص می شود که نشان دهنده اختلال قابل ملاحظه ریشه خلفی است

 

سیر بیماری اغلب آهسته ولی پیشرونده بوده و اگر چه ممکن است بطور موقت متوقف شود ولی درمان کامل آن بسیار سخت و نادر است. این بیماری پس از میانسالی بروز میکند و در مردان شیوع بیشتری دارد

 

علائم تابس دورسالیس

 

) راه رفتن آتاکسيک ( اختلال در زاه رفتن

 

اختلالات عملکرد مثانه و بی اختیاری ادرار

 

اختلال مردمک

 

حملات درد شدید

 

ناهماهنگی

 

اختلال حسی

 

فقدان رفلکس‌ها

 

حملات اختلال عملی اعضاء مختلف بدن مثل معده، حنجره

 

اختلالات تغذیه‌ای

 

ضعف قوای جنسی

 

اختلال قابل ملاحظه حس ارتعاش و موقعیت مفصل در ساق پا

 

از بین رفتن حس درد عمقی

 

بزرگ شدن مثانه

زخمهای مزمن

درمان تابس دورسالیس

 

درمان شامل درمان عفونت زمینه ای و فیزیوتراپی است.

درمان درد اندام ها در تابس دورسالیس با تجویز داروهایی مانند کاربامازپین وگاباپتین میسر است.

گاهی نیز پنی سیلین برای کاهش عفونت تجویز میشود.

متخصص فیزیوتراپی نیز با تجویز تمرینات تعادلی به بهبود تعادل این افراد کمک شایانی خواهد نمود

 

 

 

 

 

 

References

Syphilis, 2010, Queensland Health Guidelines for Public Health Units. More information here.

Syphilis, Melbourne Sexual Health Centre. More information here.

Syphilis, Blue Book, Department of Health, Victoria. More information here.

Syphilis – infectious (primary, secondary and early latent), less than 2 years duration case definition, 2009, Department of Health and Ageing, Australian Government. More information here.

 

 

 

نوروپاتی

نوروپاتی از اختلالت عامل زخم مزمن است

 

نورو به معنای نورون (عصب) و پاتی به معنای (آسیب)‌ است. وقتی به دلایل گوناگون رشته‌های عصبی بدن آسیب می‌بیند. این بیماری، مشکلاتی برای فرد مبتلا به‌وجود می‌آورد و گاهی او را از عرصه اجتماعی دور می‌کند

 

تظاهرات بالینی بیماری، در افراد، متفاوت است و همه بیماران علائم مشابه ندارند، زیرا درگیری عصبی در آنها ممکن است، متغیر باشد.

 به هر حال بیماری باید درمان و علائم متوقف شود. هرگونه غفلت در این زمینه می تواند به ناتوانی منجر شود

 

نوروپاتی بیماری اعصاب محیطی است؛ اعصابی که وارد نخاع و مغز شده (شامل خود مغز و ساقه آن است) یا از آنها خارج می شود.

 اعصابی را که وارد می شود، حسی و آنهایی را که خارج می شود، حرکتی می گوییم. هر کدام از اینها اگر به تنهایی یا باهم صدمه ببینند، می توانند در حس و حرکت بیمار اختلالاتی پدید آورند

 

اتیولوژی بیماری

این بیماری به دلایل گوناگون بروز می کند که مهم ترین آنها بیماری های متابولیکی است و سردسته آنها بیماری دیابت نامیده

می شود.

 از بیماری های دیگر می توان به کم کاری تیروئید، بیماری های روماتیسمی، عروقی و کم خونی ها اشاره کرد. برخی ویروس ها نیز می تواند نوروپاتی ایجاد کند

یکی از این ویروس های خطرناک زوناست. نوع دیگر سندرمی به نام سندرم گیلن باره است. علت این بیماری هنوز بدرستی مشخص نیست، ولی بیشتر بعد از ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی آشکار می شود

در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله و آنها را خراب می کند.

 البته مواد شیمیایی مانند داروهای شیمی درمانی، بعضی داروهای بیماری سرطان، در بروز این بیماری دخیل است، اما باید گفت با همه امکانات و دانش پزشکی هنوز قادر نیستیم در بعضی موارد بدرستی پاسخ مناسبی برای دلیل بیماری ارائه کنیم

 

نشانه های نوروپاتی

علائم بیماری، متفاوت و به درگیری نوع عصب وابسته است. اگر اعصاب حرکتی درگیر شده باشد بیمار دیگر قادر به انجام اعمال حرکتی خود نخواهد بود؛ یعنی قدرت عضلات کاهش می یابد و بیمار در راه رفتن مشکل پیدا می کند یا با دست نمی تواند شیء را بردارد و حتی گاهی نمی تواند دست را حرکت دهد

اختلال در اعصاب حسی به کاهش حس لمس منجر می شود و بیمار با شکایاتی از قبیل مورمورشدن یا گزگزشدن دست و پا مراجعه می کند و گاه بی حسی آنقدر شدید است که سوختن پا را متوجه نمی شود.

 این حالت را در بیماران دیابتی زیاد مشاهده می کنیم. اختلال در اعصاب اتونوم یا خود مختار باعث مشکلاتی در عملکرد قلب، مثانه و دستگاه گوارشی خواهد شد

 

مشاهدات بالینی پزشک

وقتی بیمار را معاینه می کنیم، قدرت اندام های انتهایی دچار ضعف است و بیمار براحتی نمی تواند انگشت ما را فشار دهد.

در این هنگام تستی انجام می دهیم که نشان می دهد رفلکس های رتری کاهش یا از بین رفته است

 

در مواردی که اعصاب حسی درگیر است، تست حسی به عمل می آید. یک سوزن را به آرامی روی دست یا پای بیمار فشار می دهیم تا میزان حس او را مشاهده کنیم. در این بیماران واکنشی به تماس جسم نوک تیز دیده نمی شود

 

گرفتاری های احشایی

تشخیص این نوع از گرفتاری ها با شرح حال گرفتن از بیماران قابل بررسی است و تست خاصی برای آن وجود ندارد.

این بیماران معمولا از یبوست، اسهال، اختلال در بلع، بی اختیاری یا احتباس ادراری، تعریق غیرعادی، احساس پری یا از دست دادن اشتها و نوسانات فشار خون رنج می برند. این اختلالات به دلیل گرفتاری اعصاب خودکار یا اتونوم بدن است

 

نوروپاتی کانونی

علائم نوروپاتی کانونی به شکل ناگهانی بروز می کند و ممکن است با کاهش دید، دوبینی، کاهش شنوایی یا بی حسی یکطرفه بروز کند.

 اگر عصب گرفتار شود به آن مونو نوروپاتی اطلاق می شود و اگر دو یا چند اعصاب گرفتار شود به آن چند نورو پاتی می گویند. در دیابت، بیشتر مواقع درگیری مونو نوروپاتی است و در آن عصب هفت آسیب می بیند

بیماری پیشرونده است یا متوقف شونده

قضاوت در این باره به نوع درگیری و بیماری وابسته است. در بیماران دیابتی اگر قند کنترل نشود قادر به کنترل بیماری نخواهیم بود و قطعا بیماری پیشرونده خواهد بود

 

 

 

 

در این موارد باید عامل بیماری کنترل شود یعنی در فرد دیابتیک، قند کنترل و داروهای کمکی تجویز شود

ساختمان اعصاب

اعصاب ضخیم، دارای غلافی رویی به نام میلین و رشته ای عصبی به نام آکسون است که زیر میلین قرار دارد.

گرفتاری ممکن است مربوط به میلین باشد که خوشبختانه در این موارد برگشت پذیر است؛ اما اگر آکسون گرفتار شود، ممکن است برگشت پذیری، کمی دیرتر و دشوارتر باشد. اتیولوژی بیماری برای پزشکان از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا با اصلاح عامل به وجودآورنده بیماری درمان خواهد شد

 

درمان

درمان آن به علت ایجادکننده بیماری برمی گردد. در سندرم گیلن باره که به دنبال بیماری عفونی ظاهر می شود در صورتی که بیماری خیلی شدید باشد می توان خون را تصفیه یا آنتی بادی تزریق کرد یا از داروهای کمکی دیگر برای کنترل بیماری بهره برد. در دیگر موارد مانند بیماری های روماتیسمی، کم خونی و اسکولایتیز با درمان مناسب و به موقع، علائم بیمار از میان می رود و در سندرم تونل کارپل یا تصادفاتی که به قطع عصب منجر شده، جراحی ضرورت می یابد

 

درد

برخی بیماران با درد های شدید دست و پنجه نرم می کنند. سندرم گیلن باره درد شدیدی دارد. در دیابتیک ها نیز این درد را مشاهده می کنیم. گاهی جابه جایی دیسک گردن یا کمر نیز باعث نوروپاتی می شود که درد های فوق العاده وحشتناک و غیر قابل تحملی برای بیمار دارد. در این موارد هر چه سریع تر باید درمان مناسبی از سوی جراحی یا درمان دارویی مناسب

 (تجویز مسکن) اتخاذ شود

 

 

فیزیوتراپی کمک کننده است

متخصصان فیزیوتراپی در این مواقع کمک زیادی به ما می کنند. فیزیوتراپی برای بیمارانی که دچار سندرم گیلن باره، دیابت یا جابه جایی دیسک هستند، بسیار مفید است.

 فیزیوتراپی به ترمیم عصب کمک می کند و عضلاتی را که به دلیل فعال نبودن دچار آتروفی شده است به حالت عادی و اولیه خود برمی گرداند

 

 

 

کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل از علل زخم مزمن است

 

گلبول قرمز طبیعی، صاف و گرد است و به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور می کند. ولی گلبول‌های قرمز داسی‌شکل تمایل دارند در کنار یکدیگر قرار گیرند، بنابراین به راحتی از مویرگ‌های خونی عبور نمی‌کنند و باعث توقف جریان خون حمل کننده اکسیژن می‌گردند

بر خلاف گلبول قرمز طبیعی که بیش از 120 روز زنده می مانند، گلبول‌های داسی بعد از 10 تا 20 روز از بین می‌روند. این روند طی یک دوره مزمن، منجر به بروز کم خونی می‌گردد

 

علت بیماری ؟

هنگامی که بدن با کمبود اکسیژن مواجه شود، گلبول‌های قرمز تغییر شکل می‌دهند و به شکل داس در می‌آیند و در عروق ریز و باریک گیر می‌کنند و باعث درد شدیدی در اعضای مختلف بدن می‌شوند

بیماری داسی یک بیماری ارثی است که توسط یک جهش ژنتیکی ایجاد می‌شود. این ژن‌ها بر روی ساختاری از سلول ها به نام کروموزم وجود دارند.

 به طور طبیعی در هر سلول بدن ما 46 عدد یا 23 جفت کرموزم وجود دارد. جفت کرموزوم 11 حاوی ژن‌های مسئول تولید هموگلوبین طبیعی می‌باشد.

یک جهش یا اشتباه در این ژن‌ها منجر به بروز بیماری داسی شکل می‌شود

این جهش در نقاطی از جهان که بیماری مالاریا شایع است، بیشتر دیده می‌شود، هر چند این افراد به مالاریا مبتلا نمی‌شوند.

 صفت داسی از فرد در برابر انگل مالاریا محافظت می‌نماید. مالاریا اغلب در آفریقا و نواحی مدیترانه‌ای اروپا دیده می‌شود

کودکی که جهش ژنتیکی را از هر دو والدین به ارث می‌برد، به بیماری سلول داسی شکل مبتلا خواهد شد. کودکی که جهش را از یکی از والدین به ارث می‌برد، حامل صفت سلول داسی شکل خواهد بود و می‌تواند آن را به فرزندانش منتقل سازد

 

عوارض

عوارض به دو شکل حاد و مزمن دیده می‌شوند

عوارض حاد: اکثر عوارض حاد بیماری سلول داسی‌شکل مربوط به انسداد عروق است. درد زیاد در اعضایی که عروق ریز آن‌ها مسدود شده است ایجاد می‌شود. این درد در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شود اما در قفسه سینه، شکم و پشت شیوع بیشتری دارد. معمولا عفونت، کم آبی، تغییرات سریع دما و حاملگی زمینه ساز بروز این درد‌ها هستند

انسداد عروق خونی ریه، عارضه خطرناک بیماری سلول داسی شکل محسوب می‌شود و ممکن است منجر به سندرم حاد قفسه سینه شود که تهدید کننده حیات انسان بوده و سریعاً باید فرد در بیمارستان بستری شود

از دیگر عوارض عمده آن، حوادث عروق مغزی می‌باشد که در کودکان به علت انسداد عروق مغزی ایجاد سکته مغزی می‌نماید و در بزرگسالان باعث سکته‌های مغزی خونریزی دهنده می‌شود

از عوارض حاد دیگر بیماری می‌توان عفونت استخوان را نام برد

داسی شدن گلبول‌های قرمز مکررا در طحال بروز می‌کند که به مروز زمان عملکرد طحال از بین می‌رود. این امر بیمار مبتلا را مستعد ابتلای به عفونت می‌نماید

 

عوارض مزمن : بیماری سلول داسی شکل همواره بیماری دوران کودکی بوده است.

با افزایش طول عمر بیماران، تعداد بیشتری از آن‌ها تا سنین بزرگسالی زنده مانده‌اند و با مطالعه این افراد روشن شده است که آسیب ناشی از انسداد عروقی تقریباً تمامی اعضای انتهایی را درگیر می‌کند.

 نارسایی کلیه و ریه علل عمده مرگ در بیماران بزرگسال هستند

سایر عوارض طولانی مدت عبارتند از : زخم‌های پوستی مزمن، اختلالات چشمی، اختلال عملکرد کبد و‌ سنگ‌های کیسه صفرا

 

درمان

دردها با تجویز مایعات، اکسیژن و داروهای ضد درد کنترل می‌شوند. در صورت وجود هر گونه عفونت، مصرف آنتی بیوتیک لازم است

در بیماران مبتلا به سندرم حاد قفسه سینه و یا درد مقاوم به درمان، پزشکان اقدام به تعویض خون می‌نمایند

 

 

 

 

 

References

Slapped cheek or fifth syndrome, 2010, The Royal Children’s Hospital, Melbourne. More information here.

Erythema infectiosum: (human parvovirus infection or slapped cheek disease), 2007, Infectious diseases: epidemiology and surveillance, Department of Health, Victorian Government. More information here.